قرارداد ارفاقی

قرارداد ارفاقی به معنای قراردادی است بین تاجر ورشکسته و طلبکاران مبنی بر اینکه طلبکاران، طلب خود را به تاجر می دهند تا تاجر با آن به تجارت بپردازد و اگر سودی به دست آورد آن را به طلبکاران دهد.

تاجر کیست؟

مطابق با ماده1 قانون تجارت، تاجر کسی است که شغل معمولی خود را معاملات تجاری قرار بدهد. این شخص میتواند در کنار فعالیت‌های دیگر اقدام به معاملات تجاری هم بنماید مانند کسی که هم پزشک است و هم در نمایشگاه ماشین کار می کند.

 البته عده ای از افراد به علت اقتضای شغل آنان از انجام فعالیت‌های تجاری محروم و ممنوع می باشند مانند قضات، سردفتران، نمایندگان مجلس و....

ورشکستگی به چه معناست؟

بر اساس ماده412 قانون تجارت ورشکستگی تاجر یا شرکت تجاری در نتیجه توقف از عادیه وجوهی که بر عهده اوست حاصل می شود. حکم ورشکستگی تاجری که حین الفوت در حال  توقف تا یک سال بعد از مرگ او نیز می توان صادر نمود.

به بیانی دیگر شخص تاجر زمانی که به دلایل مختلفی همچون نداشتن مال، عدم دسترسی به مال، نداشتن نقدینگی با دارا بودن مال،

 توقیف مال نتواند از پس پرداخت دیون و روز خود برآید مطابق با قانون می توان برای حکم ورشکستگی صادر نمود ورشکسته همانند محجوری است که در عین حال با این که دارای رشد و بلوغ می باشد اما حق هیچ گونه تصرفی در امور مالی خویش را ندارد.

انواع ورشکستگی

ورشکستگی به سه دسته عادی، ورشکستگی به تقلب ، ورشکستگی به تقصیر تقسیم می‌شود:

1_ ورشکستگی عادی: گاهی عده‌ای از افراد در معاملات تجاری و کاری زندگی خود بدون هیچ تقلب و تقصیری دچار شکست می شود و تمامی اموال و دارایی خود را از دست می دهند که اصطلاحاً به این حالت ورشکستگی عادی می گویند.

2_ورشکستگی به تقلب: اما گاهی از مواقع عده ای از افراد به قصد کلاهبرداری و فریب اذهان عمومی اعلام ورشکستگی به دروغ و تقلب می نمایند تا با حیله از عواقب حقوقی ورشکستگی در راستای تضییع حقوق دیگران استفاده کنند.

در ورشکستگی به تقلب تاجر با اطلاع کامل و علم به جرم انجام شده و عواقب آن دست به چنین کاری میزند. در صورت وجود یکی از شرایط زیر می توان تاجر ورشکسته را ورشکسته به تقلب معرفی کرد:

الف)تاجر دفاتر تجاری خود را مفقود کرده باشد.

ب) تاجر قسمتی از دارایی خود را مخفی کرده باشد.

ج) تاجر از طریق مواضعه و معاملات صوری اموال خود یا شرکت را از بین ببرد.

د) تاجر ورشکسته خود را به وسیله اسناد یا به وسیله صورت دارایی و قروض به میزانی که در حقیقت مدیون نبوده است، مدیون قلمداد کرده باشد.

3_ورشکستگی به تقصیر: ورشکستگی به تقصیر زمانی اتفاق می‌افتد که تاجر هیچ سوء نیتی نداشته و از قبل برای انجام عمل مجرمانه‌ای برنامه ریزی نکرده بوده که خودش را ورشکسته جلوه دهد و علت اصلی این وضعیت کوتاهی های ناخواسته ای است که از جانب تاجر انجام شده است که به شرح زیر می باشد:

الف)در صورتی که محقق شود مخارج شخصی یا مخارج مشارالیه در ایام عادی بالنسبه به عایدی او فوق‌العاده بوده است.

ب)در صورتی که محقق شود که تاجر نسبت به سرمایه خود مبالغ عمده صرف معاملاتی کرده که در عرف موهوم( خیالی) یا نفع آن منوط به اتفاق محض است.

ج) اگر به قصد تاخیر انداختن ورشکستگی خود خریدی بالاتر یا فروشی نازل تر از مظنه روز کرده باشد یا اگر به همان قصد وسایلی که دور از صرفه است به کار برده تا تحصیل وجهی  اعم از اینکه از راه استقراض یا صدور برات یا به طرق دیگر باشد.

د)اگر یکی از طلبکار ها و پس از تاریخ توقف بر سایرین ترجیح داده و طلب او را پرداخته باشد و اصل تساوی طلبکارها را رعایت نکرده باشد.

بیشتر بدانید:مجازات جرم ورشکستگی به تقلب و تقصیر

قرارداد ارفاقی چیست؟

قرارداد ارفاقی در لغت به معنای رفاقت، دوستی و مدارا است و در اصطلاح حقوقی به معنای آن است که تاجر استمرار فعالیت داشته باشد و به انجام فعالیت خود ادامه دهد.

 قرارداد ارفاقی قراردادی است که میان طلبکاران تاجر ورشکسته یا برخی از آن ها و تاجر ورشکسته منعقد می شود. به موجب این قرارداد معمولاً هیأت طلبکاران با اعطای مهلت و یا صرف نظر از بخشی از مطالبات خود به تاجر ورشکسته اجازه می‌دهند تا فعالیت‌های تجاری و بازرگانی خود را از سر گرفته و تمام دیون خود را بپردازد. در واقع طلبکاران از طریق انعقاد قرارداد ارفاقی در حق تاجر ورشکسته ارفاق می کنند.

نکته: ذکر این نکته خاطرنشان است بدانید پس از انعقاد قرارداد ارفاقی قاعده منع مداخله تاجر در اموال خود بی اثر شده و تاجر ورشکسته می تواند هرگونه تصرفی در اموال خویش انجام دهد.

طرفین قرارداد ارفاقی

در انعقاد قرارداد ارفاقی یک طرف عقد تاجر ورشکسته و طرف دیگر تمامی طلبکاران یا حداقل یک دوم به علاوه یک عددی بایستی راضی به قرارداد ارفاقی باشند و علاوه بر آن سه چهارم از کل طلب و بدهی متعلق به این افراد باشد.

مثال: فرض کنید شخص الف دارای 100میلیون تومان بدهی بوده و 100نفر طلبکار هم داشته باشد؛ برای انعقاد قرارداد ارفاقی بایستی لاقل51 نفر که طلب آنها بیشتر از75 میلیون تومان می باشد به این عقد رضایت داشته باشند.

بیشتر بدانید:معامله با افراد سالخورده

آثار قرارداد ارفاقی

در انعقاد قرارداد ارفاقی بستانکاران به دو دسته ذیل تقسیم می شوند:

1_ امضا کنندگان قرارداد:

 با بستن قرارداد ارفاقی طلبکاران مبلغی که باید از تصویه دریافت کنند از دریافت آن صرف نظر نموده و این میزان اموال را در اختیار تاجر قرار می دهند تا با آن تجارت نوین کند و اگر سودی حاصل شود تاجر تمام سود را به بستانکاران امضاکننده پرداخت نماید تا طلب آنان کاملا پرداخت شود. قراراداد ارفاقی نسبت به آنان قطعی است و  حق انکار و عدول از آن را ندارند.

2_غیر امضا کنندگان قرارداد

طلبکاران غیر امضا کننده بعد از تصدیق قرارداد ارفاقی حداکثر ظرف مدت 10 روز می توانند قرارداد ارفاقی را امضا نمایند و به آن ملحق شوند. و اگر ظرف مدت 10روز از تاریخ تصدیق قرار دارد توسط دادگاه به قرارداد ملحق نشوند قسمتی از طلب خود را دریافت نموده و بابت طلب تتمه ای خود از طرف تصفیه سند طلب دریافت می‌دارند و بابت باقی مانده طلب منتظر می‌ماند تا طلبکاران امضا کننده از تاجر فعال تمام طلب خود را دریافت نمایند و اگر چیزی باقی بماند به طلبکاران غیر امضا کننده خواهد رسید.

موارد بطلان قرارداد ارفاقی

1_تاجر ورشکسته به تقلب: مطابق با ماده483 قانون تجارت تاجر به عنوان ورشکسته به تقلب محکوم شده باشد قرارداد ارفاقی منعقد نمی‌شود......

 این ماده صراحتا بیان می دارد که با ورشکسته به تقلب قرارداد ارفاقی بسته نمی شود.

2_تاجر ورشکسته در میزان اموال و بدهی خود تقلب و حیله ای به کار برده باشد: ماده490 قانون تجارت در این رابطه چنین اشعار می دارد پس از تصدیق شدن قرارداد ارفاقی دعوی بطلان نسبت به آن قبول نمی شود مگر اینکه پیش از تصدیق مکشوف شود که در میزان دارایی یا مقدار قروض حیله ای به کار رفته و قدر حقیقی قلمداد نشده است.

 تاجر ممکن است در این راستا یت قروض خود را غیر واقعی اعلام نماید یا میزان دارایی خود را خلاف واقع اعلام کند.

فسخ قرارداد ارفاقی

در خصوص فسخ قرارداد ارفاقی قانون گذار در ماده494 قانون تجارت آن را پیش‌بینی نموده و صریحاعنوان داشته اگر تاجر ورشکسته شرایط قرارداد ارفاقی را اجرا نکرد ممکن است برای فسخ قرارداد مزبور بر علیه او اقامه دعوی نمود.

 فسخ قرارداد ارفاقی فقط در یک صورت امکان پذیر است و این است که اگر تاجر ورشکسته به مفاد قرارداد ارفاقی پایبند نباشد می توان فسخ قرارداد را خواستار شد. بنابراین فسخ اجباری و الزامی نیست.

چگونه بهترین وکیل را بشناسیم؟