تجویز مجازات های تعزیری در محکومیت به مجازات های درجه های هفت و هشت

جرائم تعزیری درجه هفت و هشت از جمله جرائمی هستند که از حیث مجازات در رده پایین تری نسبت به سایر جرائم قرار می گیرند؛ما در این مقاله سعی داریم در رابطه با جرائم تعزیری درجه هفت و هشت به تفسیر به توضیح بپردازیم.

جرائم تعزیری درجه هفت و هشت

مجازات تکمیلی چیست؟

مجازات تکمیلی ،مجازاتی است که افزون بر مجازات اصلی برای مجرم تعیین می شود و باید در حکم دادگاه قید شود.ماده23قانون مجازات اسلامی(1392)ناظر به مجازات تکمیلی اختیاری است؛به عبارت دیگر،دادگاه هنگام تعیین کیفر،چون نوع مجازات اصلی را صرف نظر از میزان آن برای تنبیه بزهکار کافی نمی داند،به عنوان تکمیل مجازات اصلی با لحاظ خصوصیات متهم و رعایت شرایط قانونی،یک یا چند مجازات را به عنوان مجازات تکمیلی تعیین می کند.

مجازات تکمیلی در جرائم درجه هفت و هشت

رویکرد قانون گذار در قانون مجازات اسلامی(1392)این بود که در جرایم درجه های هفت و هشت که کم اهمیت تر هستند،تعیین مجازات تکمیلی را مجاز نمی دانست.در اصلاح این ماده در قانون کاهش مجازات حبس تعزیری (1399)به جهت اصلاح مواد دیگر قانون و به منظور جلوگیری از اثر بازدارنده ی مجازات ها،اختیار تعیین مجازات تکمیلی به جرایم دارای مجازات درجه های هفت و هشت نیز تسری پیدا کرده است.

بیشتر بدانید:نکاتی در رابطه با قانون کاهش مجازات حبس تعزیری

به شرح زیر ماده ی 4قانون کاهش مجازات حبس تعزیری (1399)بیان و بررسی می شود.

ماده4_صدر ماده(23)قانون مجازات اسلامی مصوب1392/2/1به شرح زیر اصلاح و بند ها و تبصره های ذیل آن ابقاء می شود:

ماده23_دادگاه می تواند فردی را که به حد،قصاص یا مجازات تعزیری محکوم کرده است،بارعایت شرایط مقرر در این قانون،متناسب با جرم ارتکابی و خصوصیات وی به یک یا چند مجازات از مجازات های تکمیلی بندها و تبصره های این ماده محکوم نماید.

1_با توجه به حذف عبارت (از درجه شش تا یک)از ماده ی 23 قانون مجازات اسلامی (1392)در حال حاضر تمامی مجازات های تعزیری درجه ی یک تاهشت اعم از منصوص شرعی و غیر منصوص ،مشمول مقررات مجازات تکمیلی می شوند.

2_صدور مجازات های تکمیلی موضوع ماده23از اختیارات دادگاه دادگاه صادر کننده ی حکم است وهم چنان در تعیین آن باید به تناسب با جرم ارتکابی و خصوصیات متهم توجه شود.

3_تجویز اعمال کیفرهای تکمیلی در قلمرو جرایم تعزیری درجه ی هفت و هشت از طریق اصلاح این ماده،به جهت این بوده است که با اصلاح ماده ی 104قانون مجازات اسلامی (1392)و اعمال تبصره ی الحاقی به این ماده ،بسیاری از جرایم از درجات بالاتر به درجات هفت و هشت تقلیل درجه یافته اند.در این جرایم دادگاه می تواند از مجازات های تکمیلی استفاده کند و بدین سان،اثر بازدارندگی مجازات،حفظ شود.

4_مجازات های تکمیلی مندرج در دیگر قوانین از جمله ماده ی755قانون مجازات اسلامی (الحاقی1388)و ماده ی 69قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز(1392با اصلاحات بعدی)به قوت و اعتبار خود باقی است.

5_به نظر می رسد عبارت الحاقی(بندها و تبصره های این ماده)ذیل ماده ی 23قانون زاید است و معنای خاصی ندارد.

6_دادگاه می تواندافزون بر مرتکبان جرایم تعزیری ،مرتکبین جرایم موجب حد و قصاص را نیز به مجازات تکمیلی محکوم کند.

7_چنانچه مجازات جرمی فقط دیه باشد،مجازات تکمیلی نخواهد داشت؛اما اگر افزون بر دیه ،مجازات تعزیری نیز داشته باشد ،با رعایت شرایط ماده23،امکان صدور حکم به مجازات تکمیلی وجود دارد.

8_بر اساس قانون مجازات اسلامی(1392)مجازات های تکمیلی،در تمام جرایم اعم از عمد و غیر عمد قابل اعمال است؛این در حالی است که در بسیاری از نظام های حقوقی جهان،مجازات های تکمیلی صرفا برای مرتکبان جرایم عمدی پیش بینی شده است.

9_مدت مجازات تکمیلی بیش از دو سال نیست؛مگر در مواردی که قانون به نحو دیگری مقرر نماید.این مدت برای مجازات های مدت دار است و مواردی مانند انتشار حکم محکومیت قطعی که مدت در آن ها موضوعیت ندارد،مشمول تبصره ی یک ماده23قانون مجازات اسلامی نمی شود.

10_مجازات های تکمیلی موضوع ماده23صرفا برای اشخاص حقیقی اعمال می شود؛زیرا اولا این ماده از کلمه ی (فرد)استفاده کرده که منصرف از اشخاص حقیقی است و ثانیا اکثر مجازات های تکمیلی مندرج در ماده ی 23قانون مجازات اسلامی نسبت به اشخاص حقوقی قابلیت اعمال ندارد.

11_برخلاف ماده 19قانون مجازات(1370)که نوع مجازات های تکمیلی را تعیین نکرده بود ،در ماده23اقسام آن در پانزده بند احصاء شده است؛لذا قاضی نمی تواند خارج از این موارد فردی را به مجازات تکمیلی محکوم کند.

12_با توجه به متن ماده23که عبارت از (متناسب با جرم ارتکابی)استفاده کرده است،قاضی باید در هر پرونده ،تناسب مجازات تکمیلی و جرم ارتکابی را در نظر گیرد و نباید در تمامی جرایم از مجازات های تکمیلی به صورت یکسان استفاده کند.به عنوان مثال،دادگاه نمی تواند کسی را که در خصوص جعل به مجازات تعزیری درجه ی شش محکوم شده،به عنوان مجازات تکمیلی به منع از حمل سلاح یا یا منع از رانندگی محکوم کند؛زیرا ارتکاب جرم جعل ارتباطی با سلاح و رانندگی ندارد.

بیشتر بدانید:تغییر مقررات مربوط به تکرار جرم

13_منظور از توقیف وسایل ارتکاب جرم یا رسانه یا موسسه ای که در ارتکاب جرم دخالت داشته است،رسانه یا موسسه ای است که متعلق به شخص حقیقی یا شخص حقوقی غیر حاکمیتی است و شامل شخص حقوقی حاکمیتی نمی شود.

14_پرسش.با توجه به اینکه توقیف وسایل ارتکاب جرم بر اساس مواد147و148قانون آیین دادرسی کیفری(1392)و ماده ی 215قانون مجازات اسلامی(1392)الزامی است،این پرسش مطرح می شود که چرا در بند (ر)ماده ی23این قانون به عنوان یکی از مجازات های تکمیلی ذکر شده است؟

پاسخ.وسایل ارتکاب جرم دونوع است؛گاهی این وسایل بر اساس مواد مواد یاد شده،الزاما باید توقیف شود؛مانند خودروی حامل مواد مخدر و گاه وسیله ی ارتکاب جرم ارتباطی مستقیمی با جرم ارتکابی ندارد؛بند(ر)ماده ی 23این قانون،ناظر به قسم دوم است.

15_پرسش.بر اساس بند(د)ماده ی 23قانون مجازات اسلامی(1392)،یکی از مجازات های تکمیلی،(الزام به خدمات عمومی)است.این پرسش مطرح می شود که آیا در تحمیل این نوع مجازات به متهم،رضایت وی شرط است یا آن که چنین نیست؟

پاسخ.در اغلب نظام های قضایی جهان،محکومیت به(خدمات عمومی)با رضایت متهم صورت می گیرد.قانون گذار ایران نیز در ماده ی84قانون مجازات اسلامی(1392)به این موضوع تصریح کرده است؛اما در ماده ی 23این قانون،موضوع اخیر مورد غفلت قرار گرفته و صورت مطلق و بدون آن که رضایت متهم نقشی داشته باشد(الزام به خدمات عمومی)به عنوان یکی از مجازات های تکمیلی تجویز شده است.به نظر می رسد بهتر است دادگاه در اعمال این قسم مجازات تکمیلی رضایت مته را در نظر گیرند؛هر چند با توجه به اطلاق ماده،اعمال این مجازات بدون رضایت وی نیز منع قانونی ندارد.مگر اینکه معتقد باشیم قید(رضایت متهم)بر اساس ماده84در تعریف (خدمات عمومی )نهفته است در اینصورت اخذ رضایت متهم الزامی می شود.

16_تعیین مجازات های تکمیلی باید ضمن صدور حکم محکومیت باشد و پس از تعیین مجازات نمی توان اقدام به صدور مجازات تکمیلی نمود.عبارت(ضمن حکم)در ماده ی87قانون مجازات اسلامی(1392)موید این نظر است.

17_پرسش.ایامجازات تکمیلی موضوع ماده ی 23قانون مجازات اسلامی (1392)شامل ماده ی 442قانون آیین دادرسی کیفری (1392)می شود؛بدین معناکه آیا با تسلیم محکوم به رای و یا استرداد درخواست تجدید نظر،دادگاه حسب درخواست محکوم،مجازات تکمیلی را نیز تا یک چهارم تخفیف می دهد؟

پاسخ.مجازات تکمیلی نیز از انواع مجازات های تعزیری است که به عنوان تتمیم مجازات اصلی مقرر می شود و با عنایت به اطلاق ماده ی 442قانون آیین دادرسی کیفری(1392)با ذکر عبارت(در تمام محکومیت های تعزیری)،به نظر می رسد منعی بر تخفیف مجازات تکمیلی موضوع حکم بر اساس ماده ی پیش گفته نباشد.مگر اینکه نوع مجازات تکمیلی به گونه ای باشد که چنین امکانی مقدور  نباشد ماننذ بند(س)ماده23.

18_دادگاه نمی تواند به عبارت مجازات تکمیلی ،محکوم علیه را از مرخصس محروم کند.

چگونه بهترین وکیل را بشناسیم؟

در دنیای امروزه کمتر کسی پیدا می شود که درگیر پرونده های حقوقی و کیفری نشده و با جرم و مجازات های آن سر و کار نداشته باشد. انتخاب بهترین وکیل امروزه یکی از مشکلات عدیده مردم است. اولین قدم در هر پرونده قضایی پیدا کردن یک وکیل خوب و حرفه ای است تا بتواند ما را در روند دادرسی پرونده در کمترین زمان با بالاترین سرعت ممکن یاری نماید.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با جرائم تعزیری درجه هفت و هشت و دریافت مشاوره با شماره های زیر تماس حاصل فرمایید:

86120774

86122587