غصب و احکام آن

یکی از تلاش ها و هدف های قانون جمهوری اسلامی حفظ حق و حقوق افراد جامعه از جمله آزادی، مالکیت و...می باشد. یکی از جرائمی که مانع تحقق این آرمان می شود جرم غصب است که از جمله بزرگترین گناهان کبیره است.

غصب چیست؟

غصب عبارت است از تسلط جابرانه بر مال یا حق دیگری. قانونگذار در ماده308 قانون مدنی در باب غصب صراحتا عنوان داشت غصب استیلاء بر حق غیر است به نحوه عدوان. اثبات ید بر مال غیر بدون مجوز هم در حکم غصب است.

منظور از استیلاء چیست؟

استیلاء عبارت از دست یافتن و مسلط شدن بر مال غیر که لازمه آن تصرف در مال دیگری است.

نکته: اگر چنانچه شخصی مانع تصرف مالکی نسبت به ملک خود گردد بدون اینکه خود به آن مال تسلطی پیدا کند غصب محسوب نخواهد شد و حسب مورد تحت عناوین حقوقی دیگری مسئول شناخته می شود.

منظور از به نحو عدوان چیست؟

منظور از اصطلاح عدوانی یعنی با استفاده از قهر و غلبه و ظلم مالی که متعلق به دیگری را تحت تصرف خود در آورد و غصب کند و به مالک اجازه تصرف در آن را ندهد. به عنوان مثال با علم و اطلاع از اینکه ماشین یا خانه ای متعلق به دیگری است اما با زور و جبر آن را به تصرف خود در آورد.

بیشتر بدانید:تصرف عدوانی چیست؟

منظور از اصطلاح اثبات ید بر مال غیر بدون مجوز چیست؟

معمولاً در مواردی است که در آغاز تصرف مشروع است اما ادامه آن نامشروع می باشد. به عنوان مثال مالی به عنوان عاریه یا ودیعه در اختیار شخص امین قرار گیرد، چنانچه در مقابل مطالبه مالک، شخص امین آن را انکار نماید، از تاریخ انکار در حکم غاصب است و مسئول هر عیب و نقصی است که در زمان تصرف و غصب او به مال وارد آید حتی اگر عیب و نقص وارد شده به مال در نتیجه فعل او نباشد.

مسئولیت غاصب چیست؟

1_غاصب باید فوراً مال مغصوب را به مالکش برگرداند، خواه ارزش آن کم شده یا بر ارزش آن افزوده یا ارزش خود را از دست داده و از مالیات افتاده و یا حتی داد و ستد آن ممنوع شده باشد. مطابق با ماده314 قانون مدنی اگر در نتیجه عمل غاصب  قیمت مال مغصوب زیاد شود، غاصب حق مطالبه قیمت زیادی را نخواهد داشت، مگر اینکه آن زیادی عین باشد که در این صورت زاید متعلق به فرد غاصب است.

مثال: فرض کنید غاصب اتومبیل را غصب کرده است و در صندوق آن جک یا زاپاس لاستیک گذاشته باشد و همچنین اتومبیل را صافکاری و نقاشی کرده است؛ غاصب حق مطالبه جک و لاستیک زاپاس که از اشیا مزبور جدا شدنی است را دارد اما حق مطالبه افزایش قیمت اتومبیل به جهت اقدام  او از باب صافکاری و نقاشی که از اشیا مزبور جدا شدنی نیست را به هیچ عنوان نخواهد داشت.

2_در صورتی که مالی که مورد غصب قرار گرفته تلف شده و موجود نباشد غاصب در تلف آن چه تقصیر داشته یا نداشته باشد موظف است و بدل آن مال را به مالکش دهد. بدل عبارت از مثل یا قیمت مال، در صورتی که مال مغصوب مثل و مشابهی داشته باشد غاصب باید مثل آن را بدهد و اگر قیمتی بوده باید قیمت آن را پرداخت نماید.

3_هرگاه مال غصبی موجود باشد ولی قابل تسلیم به مالک نباشد مثل توسط سارق به سرقت رفته باشد یا مفقود شده باشد غاصب موظف است عوض و جایگزین آن را بدهد و اگر مال مغصوب پیدا شود و قابل تسلیم به مالک باشد غاصب مال مغصوب را به مالک آن رد نماید و عوض و جایگزینی که داده است را مسترد نماید.

4_غاصب ضامن تمامی منافعی که در زمان غصب از مغصوب دریافت نموده است چه از آن بهره برده یا نبرده باشد.

مثال: فرض کنید غاصب خانه ای را غصب کرده است، آن خانه را چه اجاره داده باشد یا نداده باشد موظف به پرداخت عین منافع دوران غصب آن خانه است.

مسئولیت مال غصب شده در صورت تعدد غاصبین چگونه است؟

در صورتی که عین مال موجود باشد قم توسط غاصبین متعدد مورد نقل و انتقال قرار گیرد مالک حق دارد جهت استرداد عین مال خود به هر یک از غاصبین رجوع کند. اگر مال غصب شده توسط آخرین غاصب تلف شده باشد، تمامی غاصب ها در پرداخت بدل (مثل یا قیمت) در مقابل مالک مسئولیت خواهند داشت اما غاصبی که مال در ید او تلف شده مدیون اصلی است. اگر مالک، بدل را از غاصبی که ما را تلف کرده است بگیرد سایر غاصبین از مسئولیت بری شده و در مقابل مالک مسئولیتی نخواهد داشت.

لازم است بدانید اگر مالک بدل را از هر شخصی به جز غاصبین دریافت نماید آن شخص حق رجوع به هر یک از غاصبین را دارد و می تواند مال را مطالبه نماید.

نکته: اگر مالک عین مال خود را نسبت به هر یک از غاصبین ببخشید دیگر حق رجوع به دیگر غاصبین را نخواهد داشت اما اگر منافع دوران استفاده هر یک از غاصبین را ببخشد همچنان می تواند برای مطالبه عین مال مغصوبه و یا منافع دوران غصب به دیگر غاصبین رجوع نماید.

چگونه بهترین وکیل را بشناسیم؟

از آن جایی که اقامه دعوی در هر یک از جرایم و مسائل در مراجع قضایی تنها یک بار امکان پذیر است،( مگر مواردی که به موجب قانون ازاین قاعده مستثنی هستند) یک وکیل خوب و حرفه ای با توجه به داشتن راهکارها و دانشی که در قانون دارد می تواند شما را در تسریع روند پرونده یاری نماید تا در کمترین زمان و بالاترین سرعت ممکن به نتیجه مطلوب دست یابید.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با غصب و احکام آن و دریافت مشاوره حقوقی با شماره های زیر تماس حاصل فرمایید:

86120774

86122587