ریشه کلمه محاربه ، حرب است که در اساس به معنای گرفتن و سلب کردن است  جرمی است در فقه و حقوق اسلامی به معنای سلاح کشیدن به روی مردم، به قصد ترساندن آنان. از دیدگاه قرآن کسی که با دزدی بر سر گردنه های بیرون از شهر یا داخل شهر با تهدید اسلحه، مردم را بترساند و به جان و مال آنها تجاوز کند، مانند این است که با خدا و رسول خدا به جنگ برخاسته است. همچنین ماده 281 قانون مجازات اسلامی مقرر میدارد: راهزنان سارقان و قاچاقچیانی که دست به سلاح ببرند و موجب سلب امنیت مردم و راهها شوند محاربند. فقها نیز جرم محاربه را چنین تعریف کردند: محاربه “کشیدن سلاح برای ترساندن مردم ”

در ماده 279 قانون مجازات اسلامی آمده است که کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آنها است، به نحوی کمه موجب ناامنی در محیط گردد. هرگاه کسی با انگیزه شخصی به سوی یک یا چند شخص خاص سلاح بکشد و عمل او جنبه عمومی نداشته باشد و نیز کسی که به روی مردم سلاح بکشد، ولی در اثر ناتوانی موجب سلب امنیت نشود، محارب محسوب نمی شود.

رای وحدت رویه شماره 541 مورخ 04/10/1369: ورود دسته جمعی و مسلح به عنف در موقع شب به منازل مسکونی مردم و سرقت اموال با تهدید و ارعاب و وحشت از جرایمی است که نظم جامعه و امنیت عمومی را مختل می سازد و رسیدگی آن بر طبق بند 1 ماده واحده قانون مصوب اردیبهشت ماه 1362 در صلاحیت دادسرا و دادگاه انقلاب اسلامی است.

  شرایط تحقق جرم محاربه:

1- استفاده از سلاح

2- ایجاد رعب و وحشت در بین عموم

3- قصد جان مال یا ناموس مردم

بنابراین جرم محاربه در صورتی محقق می شود که باعث ایجاد رعب وحشت و ناامنی در بین مردم گردد در غیر این صورت محاربه محسوب نمی شود. مثلا سرقت جواهر فروشی با اسلحه که صرفاً جنبه شخصی داشته و موجب ترس و وحشت افراد داخل مغازه میشود و در بین عموم مردم تاثیری ندارد محارب محسوب نمی شود اما می تواند عنوان مجرمانه دیگری داشته باشد و به عکس اگر این سرقت ترس و وحشت در بین مردم ایجاد کند عمل شخص محاربه است. بنابراین اثبات محاربه منوط به ترسیدن و سلب امنیت مردم است و اگر به هر دلیلی مثل  ناتوانی مرتکب این قید محقق نگردد محاربه منتفی است .

منظور از کلمه سلاح به کار بردن هر وسیله ای که در درگیری میان افراد استفاده می شود. مثل چاقو، قمه، سلاح گرم و....  لازم به ذکر است در جرم محاربه نیازی نیست فرد حتما از سلاح استفاده کند بلکه صرف نمایش آن که بین عموم مردم ایجاد رعب و وحشت کند کفایت می کند و عنوان محارب تلقی می گردد.

به‌موجب ماده‌ی 282 قانون مجازات اسلامی ، مجازات محاربه عبارت است از:

1- اعدام

2- صلب

3- قطع دست راست و پای چپ

4- نفی بلد

که در ماده 283 مقرر میدارد انتخاب هریک از امور چهارگانه مذکوردر ماده قبل  به اختیارقاضی است.

محاربه یا افساد فی الارض:

تفاوتی میان جرم محاربه و افساد فی الارض وجود دارد آن هم این است که بر طبق ماده 286 قانون مجازات اسلامی: هرکس به طور گسترده، مرتکب جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، پخش مواد سمی و میکروبی و خطرناک یا دایر کردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آنها گردد به گونه ای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، یا سبب اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع گردد مفسد فی الارض محسوب و به اعدام محکوم می‌گردد.
تبصره- هرگاه دادگاه از مجموع ادله و شواهد قصد اخلال گسترده در نظم عمومی، ایجاد ناامنی، ایراد خسارت عمده و یا اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع و یا علم به موثر بودن اقدامات انجام شده را احراز نکند و جرم ارتکابی مشمول مجازات قانونی دیگری نباشد، با توجه به میزان نتایج زیانبار جرم، مرتکب به حبس تعزیری درجه پنج یا شش محکوم می‌شود.

یکی از مشخصه های بارز جرم افساد فی الارض گستردگی رفتار مجرمانه مثل جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی، جرائم علیه اموال و نیز جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی که به طور گسترده رخ داده و نتایج گسترده به همراه دارد.

بیشتر بدانید: اعتراض و تظاهرات قانونی چیست؟

شما میتوانیدجهت مشاوره تلفنی یا حضوری با شماره های 86122587-021، 86120774-021، 09124464865 تماس حاصل فرمایید