عقد چیست

عقد در لغت به معنای پیوند زدن و گره زدن و پیمان و محکم کردن چیزی و بستن است. در عقد منظور تحقق و احتیاج به دو طرف ایجاب و قبول است برخلاف ایقاع که امری یک طرف است.

در حقوق اصل، بر حاکمیت اراده افراد، در بستن قراردادها است. این حاکمیت اراده، باعث می شود که آنها بتوانند به هر صورت که مایل هستند قرارداد ببندند، البته بر اساس ماده 10قانون مدنی، این قراردادها تا جایی معتبر هستند که برخلاف قواعد آمره، نظم عمومی و اخلاق حسنه نبوده و شرایط اساسی صحت معامله را داشته باشد.

مطابق با ماده ی183  قانون مدنی عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر ،تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد.

انواع عقد

انواع عقد از حیث لزوم و وجود سه قسم اند:

1_عقد لازم

عقدی که نسبت به دو طرف لازم باشد. یعنی هیچ یک از طرفین حق فسخ آن را نداشته باشند مانند بیع؛ مگر با یکی از شرایط ذیل:

الف)تفاسخ یا اقاله: یعنی قراردادی مجدد تنظیم کرده و در ذیل آن قرارداد قبلی را فسخ می نماید.

ب)با ذکر یکی از خیارات در متن قرارداد مانند خیار تاخیر ثمن،خیار غبن و...

ج)فساد داشتن در معامله

2_عقد جایز

عقدی  که نسبت به دو طرف جایز باشد یعنی هر کدام از طرفین قرارداد هر زمان که بخواهند بتوانند  قرارداد را فسخ نماید.

مثال: مضاربه، ودیعه، عاریه و...

3_عقدی  که نسبت به یکی لازم و نسبت به دیگری جایز باشد

 یعنی یک طرف حق فسخ دارد ولی طرف دیگر حق فسخ معامله را ندارد مگر با موارد مشخص که در قانون ذکر شده است مانند ازدواج که زوج هر زمان بخواهد می تواند دادخواست عدم سازش مطرح کند و زوجه را طلاق دهد اما زوجه برای طلاق بایستی حتماً شرایطی از قبیل عسروحرج یا وکالت در طلاق یا داشته باشد یا مثال دیگری در این باب می‌توان به رهن دادن را در نظر گرفت که فسخ قرارداد نسبت به راهن لازم اما نسبت به مرتهن جایز است.

4_عقد منجز:

عبارت است از عقدی که اثر ان مشروط و  منوط به وقوع امری دیگری نیست، و وقوع قطعی عقد و داشتن اثر از ویژگی‌های بارز آن است.

مثال: در عقد بیع قطعی اتومبیل (یا خرید یا فروش)، تا قرارداد بسته می شود خریدار مالک مبیع قرارداد و فروشنده مالک ثمن قرارداد، خواهند شد.

5_عقد معلق:

عبارت است از اینکه اثر عقد، منوط بر وقوع امر دیگری شود و همیشه قطعی نیست.

مثال: شخصی شرط کند که اگر در آزمون وکالت موفق شدی فلان اتومبیل را برایت خریداری می کنم.

6_ عقد خیاری :

 خیارات به معنی اختیار است که به ده نوع تقسیم می شوند.

بیشتر بدانیم:خیارات و انواع آن

انواع خیارات در قانون مدنی

 عقد خیاری : خیارات به معنی اختیار است که به ده نوع تقسیم می شوند.

1_خیار مجلس:

هر یک از طرفین عقد تا زمانی که طرفین و شهود آنها متفرق نشده باشد، حق فسخ را دارند.

2_خیار حیوان:

 اگر مال مورد معامله حیوان باشد خریدار تا 3 روز پس از عقد مبیع اختیار فسخ معامله را دارد.

3_خیار شرط:

 اگر در عقد بیع مدت زمانی برای حق فسخ برای هر یک از طرفین یا هر دو تعیین شود، در حوزه اختیار شرط است.

4_خیار تاخیر ثمن:

 این اختیار فسخ غالباً برای بایع( فروشنده) لحاظ می‌شود که در صورت عدم وصول ثمن( مبلغ بیع) می‌تواند از آن استفاده نماید.

5_خیار رویت و تخلف وصف:

 اگر فروشنده یا خریدار به هر دلیلی مال مورد معامله را ندیده و به وصف آن را معامله نماید در صورت رویت و عدم تایید این حق را دارند که معامله را فسخ نماید.البته لازم به ذکر است حتما می بایست خیار رویت و تخلف وصف در عقد لحاظ شده باشد.

6_خیار غبن:

اگر هر یک از طرفین معامله مورد غبن فاحش (فریب خوردن)باشد اختیار فسخ معامله را خواهد داشت.

7_خیار عیب:

این نوع خیار زمانی قابل استفاده است که مورد معامله دارای عیب و نقص پنهان بوده و در ظاهر مشخص نباشد.درصورتی که در قرارداد مورد معاملهفاین اختیار به خریدار داده شود می تواند از آن استفاده کرده و معامله را فسخ نماید.

8_خیار تدلیس:

این نوع اختیار زمانی قابل استفاده است که فروشنده اقداماتی را در جهت فریب خریدار انجام دهد.این اختیار گرفتن آن قابل استفاده است.

9_خیار تبعض صفقه:

تبعض به معنی تکه تکه شدن وصفقه به معنی قرارداد است.به این معنی که اگر بدون اطلاع معامله ای داشته باشد که در آن عین مورد معامله در مالکیت کامل فروشنده قرار نداشته و یا بخشی از مورد معامله قابلیت تملک توسط خریدار را نداشته باشد اختیار فسخ کامل یا آن بخشی از مورد معامله برای خریدار فراهم می شود.

10_خیار تخلف شرط:

 در خیار تخلف شرط ،شرطی عنوان می گردد و هر یک از آن تخلف کنند می توان عقد را فسخ کرد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با انواع عقد و خیارات و دریافت مشاوره حقوقی با شماره های زیر تماس حاصل فرمایید:

86120774

86122587